22 stycznia 1863 r. rozpoczęło się jedno z największych i najdłużej trwających powstań narodowych – Powstanie Styczniowe. W trwających niemal 2 lata walkach, o charakterze rozproszonej akcji partyzanckiej, wzięło udział około 150 tysięcy powstańców. Swym zasięgiem objęło Królestwo Polskie, a także Litwę, Białoruś oraz część Ukrainy. Po jego zakończeniu uczestników dotknęły liczne represje (konfiskata majątków szlacheckich, wysokie kontrybucje, a przede wszystkim aktywna rusyfikacja). Za udział w powstaniu na śmierć zostało skazanych około 700 osób, na zesłanie 38 tysięcy.
Interesująca lektura: Powstanie styczniowe w filmie http://mfcinerama.pl/akademicki-powstanie-styczniowe-w-filmie-piotr-kurpiewski/